Nieuws

Westenwind

Vorig jaar hebben wij in onze Algemene Beschouwingen aangegeven dat we, nog maar net onderweg in deze raadsperiode, al te maken kregen met een fikse tegenwind.
Bij de Perspectiefnota konden we niet meer om deze storm van financieel zwaar weer heen en hebben we geconstateerd dat er een forse opgave lag (en nog ligt) om tot een structureel sluitende begroting te komen voor de komende jaren.
Die begroting ligt nu voor ons en we bedanken iedereen die hieraan heeft meegewerkt.
We zien een sluitende begroting vanaf 2022 maar we zien ook dat er, in onze ogen, kunstgrepen zijn uitgevoerd om de meerjarenbegroting sluitend te krijgen.
We zijn nu een jaar verder en het is alleen maar meer gaan stormen. Een storm met een wind uit het westen die niet te negeren valt. Een turbulente storm met veel onzekerheden vooral veroorzaakt door maatregelen vanuit Den Haag.
Denk hierbij aan de sterk schommelende rijksbijdragen aan de Gemeenten, de decentralisaties in het Sociale Domein, de daaropvolgende transitie en nu de transformatie.
Onze ambtenaren hebben hier hard en ook met hart en ziel aan gewerkt maar nog steeds hebben we financieel nauwelijks grip op de uitgaven. Het tekort lijkt alleen maar groter te worden. Vooral nu we recent (via een memo) nog een nadeel van 250.000 euro te verwerken krijgen op jeugdzorg.
De stijging van het aantal cliënten lijkt logisch en is misschien wel een onderschatte consequentie van het overbrengen van het Sociaal Domein naar de gemeenten.
De meeste gemeenten hebben dit probleem en gelukkig hebben wij in Dalfsen (nog) een goede financiële positie maar als we goede zorg willen blijven bieden dan zullen we een impopulaire maatregel als het verhogen van de OZB moeten toepassen.
Bij gelijkblijvende omstandigheden is de kans groot dat het programma Grip op Jeugd zijn vruchten zal afwerpen. Zolang de stijging van te behandelen jeugd blijft toenemen, vinden wij het nogal een risico om het voordeel van 100.000 euro oplopend tot 400.000 euro in te boeken. Verwacht het college nu echt dat het aantal cliënten de komende jaren zal stabiliseren? (1)

Ook de extra middelen jeugdzorg 2022-2023 die zijn geraamd, vormen een risico. Deze middelen zijn met Provinciale toestemming als structureel aangemerkt, maar hier is nog geen bevestiging van het Rijk opgekomen.
Wellicht moeten we inzake Jeugd toch anders gaan werken, moet het een negen zijn of mag het een zeven en een half of acht zijn? (2)
In het gepresenteerde saldo zijn de afschrijvingslasten voor de grote projecten geschrapt. Er zal per project een kredietvoorstel worden gedaan om de afschrijvingslasten te kunnen dekken. Wijziging van de afschrijvingstermijnen levert in de toekomst mogelijk lagere afschrijvingslasten op maar deze zullen stijgen zodra de raad nieuwe kredieten beschikbaar gaat stellen voor nieuwe projecten. Denk hierbij aan het Centrumplan Dalfsen, de Kanaalzone in Lemelerveld en het vraagstuk rond de basisscholen in Nieuwleusen, (welke uit het plan van de Spil is gehaald) en op wat langere termijn het vervangen van de kunstgrasvelden bij vier verenigingen.
We zijn het met het college eens dat de groene, veilige en duurzame omgeving op niveau gehouden moet worden. Als we onder het eerder gekozen B/C niveau komen door minder onderhoud te plegen, zal het over een aantal jaren niet meer te herstellen zijn zonder forse extra kosten.
De gerechtelijke uitspraak over de uitstoot van stikstof baart ons zorgen en vraagt om een nieuwe, andere aanpak waarbij ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk blijven. De PFAS stagneert de lokale economie en daarmee dient een nieuw vraagstuk zich aan. We vragen het college om hier in haar netwerken op Provinciaal niveau aandacht voor te vragen. (3)
De participatiewet vormt ook een groot risico. We zijn blij, dat steeds meer mensen naar betaald werk worden begeleid, maar de onzekerheden zijn groot als de aantallen zo fluctueren als gevolg van uitstroom, economische omstandigheden en instroom van statushouders. Wat is de netto-opbrengst de afgelopen jaren van de groep mensen die niet langer van een uitkering afhankelijk is, maar hun geld zelf verdient? Staat dit in verhouding tot de uitgaven? (4)
Met ingang van 2021 krijgen gemeenten de gelden voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang rechtstreeks uitgekeerd. U geeft aan dit in eigen beheer te willen gaan uitvoeren om zo beter grip te krijgen op de uitstroom en kosten. Maar is de doelgroep voor beschermd wonen zo groot dat we ook daadwerkelijk goede zorg kunnen opzetten? Of is het wellicht beter om dit onder te brengen in een Gemeenschappelijke Regeling?  (5)
 
We lezen dat de toename van het aantal meldingen maakt dat de wachtlijsten bij Veilig Thuis toenemen. Een verschuiving van de taken naar de gemeenten zou een oplossing kunnen zijn. Dit zou een toename van de taken van de Sociale Kernteams betekenen. Hierbij moeten we ons als gemeente blijven afvragen wat wenselijk en haalbaar is? De expertise ligt tenslotte bij Veilig Thuis. Wat gaat er gebeuren om de wachtlijsten op te lossen? (6)
De stijging van het vastrechttarief voor afval met 40 à 45 per huishouden is erg fors in een keer. Is het mogelijk dat hier nog wat meer spreiding plaatsvindt? (7)
Op het gebied van duurzaamheid houden we verder de focus op daadwerkelijke realisatie van vooruitstrevende projecten. We willen aan de slag in een vorm waarbij inwoners kunnen meeprofiteren.
We zien uit naar de woonvisie die deze maand nog in de raad komt. Onze aandacht blijft uitgaan naar kleine woningen en appartementen en daarop aansluitend de verordening Starterslening die het voorjaar van 2020 aan de orde komt.
Ombuigingen
In het voorstel wordt voor 2020 en 2021 een beroep gedaan op de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar ( ARVB) en zullen er voor de komende jaren verschillende ombuigingen moeten worden gedaan.
Wij danken u voor de duidelijke overzichten waarin de voorstellen tot ombuigen en niet ombuigen worden gedaan. Dit maakt het voorstel zeer inzichtelijk, onze complimenten daarvoor.
Met deze bezuinigingen passen we ons bestaand beleid aan en stellen we onze ambities bij.
We kunnen ons echter niet vinden in het sluiten van de consultatiebureaus in Nieuwleusen en Lemelerveld. (75.000 euro) Voor jonge ouders is het belangrijk om in de eigen kern naar een consultatiebureau te kunnen gaan. Omdat de (structurele) bijdrage van de GGD met 40.000 euro naar beneden wordt bijgesteld, stellen wij voor om die hiervoor in te zetten. (8)
We vragen het college te onderzoeken of het mogelijk is om (naast het servicepunt)  ook het consultatiebureau naar de Mozaïek te halen en hierover met GGD en Mozaïek in gesprek te gaan. We stellen voor om tot de uitkomst van dit onderzoek het servicepunt te laten bestaan en daarna opnieuw te bekijken. (9)
In september hebben we het Preventief Gezondheidsbeleid behandeld in de raad en we vinden het nu te kort door de bocht om het uitvoeringsprogramma Kerngezond Dalfsen helemaal te laten vervallen. We hebben gesproken met Saam Welzijn en er zijn mogelijkheden om het programma met minder preventieve activiteiten te continueren. Wij stellen voor om hier (twee keer) 20.000 euro (incidenteel) op te bezuinigen. (10)
We blijven bij onze mening dat alle diensten en activiteiten kostendekkend moeten zijn. Volgens de financiële scan kan hier nog behoorlijk winst behaald worden. Wij zien het onderzoek naar de kostendekkendheid van de tarieven in 2020 dan ook graag tegemoet.
De septembercirculaire valt gunstig uit en wij kunnen ons erin vinden dit voordeel in te zetten voor een stelpost ambities raad/investeringen.
Gemeentebelangen is altijd al van mening geweest dat de gemeentelijke reserve op een acceptabel niveau moet blijven. Zo kunnen we in de toekomst tegenvallers opvangen en zijn we ook nog bestand tegen een volgende tegenvaller.
Zoals het nu lijkt, zal deze reserve alleen gevuld worden vanuit de grondexploitatie. Wat de gevolgen zijn van de stikstofuitspraak en de PFAS op deze grondexploitatie moeten we nog afwachten. Voor ons is dat nog een onzekere factor. Ziet het college dit ook? (11)
 
Dan terugkomend op de ARVB kunnen we concluderen dat er bij de komende jaarrekeningen tot en met 2021 een forse aanslag zal worden gepleegd van ruim  2,8 miljoen euro op basis van de huidige cijfers. Let op, dit is inclusief de door het college voorgestelde OZB-verhoging. We houden dan ongeveer 5 miljoen euro over op een inkomstenkant van ongeveer 60 miljoen euro. Dat is nog geen 10%.
Als we dit vergelijken met een inwoner die een modaal inkomen heeft van 36.000 euro en een spaarrekening van 3600 euro, dan lijkt dit in eerste instantie een veilige buffer.
Maar op moment van tegenvallers, zoals het vervangen van de auto of een cv-ketel dan is het spaarpotje leeg. Met andere woorden: een reserve hebben we ons inziens echt nodig. Dat heeft ook te maken met het nemen van risico’s. We zijn daartoe best bereid maar realiseren ons terdege dat bij een negatief effect het goed is dat er reserves zijn die kunnen worden aangesproken.
Voorzitter, we kunnen de richting van de wind niet veranderen, wel de stand van de zeilen. We denken daarbij dat communicatie het allerbelangrijkste is.
 
Misschien moeten we onze inwoners duidelijk maken wat het de gemeente kost om de wet op jeugdzorg, de WMO en de participatiewet uit te voeren en wat de ontwikkeling qua aantallen betekent.
In gesprekken die wij gevoerd hebben met inwoners is ons gebleken dat men hier niet van op de hoogte is. We troffen een en al ongeloof, moet de gemeente dat betalen? Na die gesprekken was er meer gevoel bij een eventuele OZB-verhoging. Misschien is het goed om als voorbeeld mee te geven dat een OZB stijging van 6%, 18 euro per jaar betekent. Wellicht is er dan meer begrip bij onze inwoners. (12)
We zijn ervan overtuigd dat we een OZB-verhoging moeten doorvoeren om onze gemeente financieel gezond te houden. We zitten daarbij grotendeels op de lijn van het college maar of we helemaal mee zullen gaan in het voorstel van het college is mede afhankelijk van deze beraadslagingen
In het voorjaar van 2020 vieren we de bevrijding van Dalfsen 75 geleden en zullen er diverse activiteiten plaatsvinden die ons herinneren aan een periode van niet vrij zijn.
Sinds het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog leven we in een vrij land. In onze mooie gemeente kunnen we eigen keuzes maken. De democratie valt of staat bij de manier waarop wij handelen.
De geschiedenis leert ons dat samenwerken en overleg geen garanties geeft, maar in Dalfsen is dat tot op heden heel goed gegaan. We luisteren naar elkaar, oordelen kritisch en sluiten compromissen. We wensen ons zelf als raad dan ook toe dat we met elkaar tot goede besluiten komen waarin we altijd het belang van onze gemeente vooropstellen, zodat ook de generaties na ons hier fijn kunnen wonen, werken en recreëren.

De fractie van Gemeentebelangen,
Jos Ramaker, Hans Ellenbroek, Herman Kleine Koerkamp, Gerard Jutten, Ingrid Kappert,
Wim Pessink, Wim van Lenthe, Jolande Upper en Inge Haarman